Yatak Islatma 5 Yaşındaki Çocukların % 15'inde Görülüyor
GECE YATAK ISLATMA (ENÜREZİS NOKTURNA) nasıl bir problemdir?
Enuresis erkeklerde kızlardan %50 daha fazla görülür. KENDİLİĞİNDEN iyileşme oranı yıllık % 15’dir.15 yaşındaki çocuklarda % 1 oranında görülür.
Enüretiklerin % 80‘inde ek bir üriner patoloji saptanmaz. Bunlar monosemptomatik enürezis olarak tanı almaktadırlar. Bu grup enürezisin yanı sıra acil işeme hissi, artmış idrar sıklığı veya inkontinans gibi gündüz semptomları olan çocuklarda ayrılmalıdır.
Hiç kuru periyodu olmaksızın hayat boyu enüretik olan çocuklarda gözlenen tablo primer enürezis olarak tanımlanmaktadır. %20-25’i ise arada en az 6 aylık kuru bir dönem geçirdikten sonra tekrar yatak ıslatan (sekonder Enürezis) çocuklardır. Monosemptomatik Enüresiz hastalıktan çok klinik semptom olarak değerlendirilmelidir.
Enürezisli çocuklar uyku sırasında dolu yada kasılan mesanelerinin neden hissetmezler yada cevap vermezler?
-
Davranışsal
-
Genetik
-
Merkezi sinir sisteminde olgunlaşmanın gecikmesi sonucu, uykuda mesane kasılmalarının baskılanamaması
-
Uyanma bozukluğu
-
ADH yetersizliği
-
Psikolojik faktörler
-
Ürodinamik bulgular
Monosemptomatik enüreziste tek ve en önemli ürodinamik bulgu azalmış mesane kapasitesidir. Bu azalma anatomik değil fonksiyoneldir. Monosemptomatik enüreziste mesane instabilitesi normal kişilere göre daha yüksek oranda görülmez. Enüretiklerin çoğunda instabil kasılmalar yatak ıslatması nedeni değildir. Aninhibe kasılmaları yok etmeye yönelik tedaviler genellikle etkisizdir. Enüretiklerin uyku paterni normal çocuklardan farklı değil. Ne uyanma hastalığı ne de derin uyuma sonucu olan yatak ıslatması yok. Enürezis Santral Sinir Sistemi gelişiminde bir gecikmeyle ilişkili olduğu fikri daha populerdir.
Enürezis nedeni düşük nokturnal AVP seviyesi mi?
AVP devirsel ritm yokluğu gerçek bir patofizyolojik olaydan ziyade gelişimdeki normal bir gecikmenin göstergesidir. AVP ‘in devirsel ritmi zamanla olgunlaştığı görülmüştür. Üriner konrolün sağlanması çocuğun genel gelişiminin integral bir parçasıdır. Enürezis çoğu zaman gelişimdeki bir gecikmeyi yansıtıyor ve gelişimsel gecikme izole değildir. Ancak olgunlaşma zamanla olacak ve gece ıslatmaları kendiliğinden kesilecektir.
Enürezis kalıtımsaldır. Anne ve baba enüretikse büyük bir ihtimalle(%77) bunların çocuklarıda enüretik olacaktır.
Gece Yatak Islatan Çocukların Değerlendirmesinde
-
Öykü
-
Fizik muayene
-
İdrar analizi
Ancak
-
ÜSE öyküsü
-
Gündüz inkontinansı
-
Obstruktif üropati
-
Nörolojik defek
gibi durumlarda ileri tetkik gerekmektedir. Tedavi zamanlanması konusunda farklı görüşler mevcuttur. 7 yaşından önce tedaviye başlamayan grup olduğu gibi 4 yaşında tedaviye başlayan grup da mevcuttur.
Tedavi:
-
Davranışsal tedavi
-
Medikal tedavi
-
Kombine tedavi
Antikolinerjik ajanların mesanenin fonksiyonel kapasitesini artırmasına rağmen enüreziste çokta etkili değiller.Ancak antikolinerjikler gündüz ve gece ıslatması olan ve kanıtlanmış mesane instabilitesi olan hastaların tedavisinde çok etkililer.
-Başarı oranı %45-50
-Tedaviyi kestikten sonra hastaların % 60 ‘ında semptomlar tekrar başlamakta
-Tedavi edici/toksik doz oranı kullanımını kısıtlamakta
-Enürezis sıklığını azaltır
-Tam kuruluğu sağlamada etkin değil
-Tam kuruluk çocukların 1/3 ünde sağlansada tedavinin kesilmesiyle %50-90 relaps görülebilmekte
Davranışsal Tedavi
-
Enürezis tedavisinde ilk seçenek yaklaşım olarak dikkate alınmalı
-
Mesane Eğitimi
-
Sorumluluk Yüklenmesi
-
Üriner Alarm İle Şartlanma
Mesane eğitimi
Azalmış fonksiyonel mesane kapasitesini geri döndürmek için retansiyon kontrol eğitimi geliştirilmiştir. Ancak çoğu çocukta mesane fonksiyonel kapasitesi artmasına rağmen bu artış yatak ıslatma da düzelme olarak yansımaz. Retansiyon kontrolü üriner alarm kullanılan şartlanma terapisi ile kombine edildiği zaman sonuçlar çok daha başarılıdır.
Sorumluluk güçlendirilmesi
Çocuğun aylık çizelgeye kuru geceleri işaretleyerek kuru geceleri arttırmak amacıyla motive olması esasına dayanıyor. Kuru geceler ödüllendirilir.
Üriner Alarm İle Şartlanma
-
En etkili yol
-
Üriner alarm yönteminin başarısı klasik şartlanma teorisi ile açıklanmıştır
-
İdrar tarafından aktive edilen pilli bir dedektörden oluşmaktadır
-
İdeal olarak çocuk işemeyi tuvalette tamamlaması için uyanmalı yada zil tarafından uyandırılmalıdır
-
Bu tedaviyle kasılan yada dolu bir mesane hissi gibi uyku sırasında işeme ile ilişkili olan bu faktörler alarmın yaptığına benzer şekilde işeme üzerinde aynı inhibisyonu yapmak ve çocuğu ıslatma olmadan önce uyandırmak için şartlanmıştır
-
Bu yöntem diğer tedavi yöntemleri ile kombine edilebilir
-
Kombine tedavide %80 başarı
Tüm bu bilgilerin yanında şu durum asla akıldan çıkarılmamalıdır:
Yukarıda verilen bilgiler altta yatan bir hastalığa bağlı olmayan gece yatak ıslatma şikayetine yöneliktir. Gece yatak ıslatması olan çocuklarda yapılması gereken en önemli şey, çocuğumuzu gecikmeden mutlaka bir üroloji uzamanına götürmek ve gece yatak ıslatmasına neden olabilecek bir hastalığının olup olmadığının yapılacak araştırmalarla mutlaka ortaya koyulmasıdır.