Nöroloji
Nöroloji, sinir sistemi hastalıklarının tanı ve tedavisini yapan tıp dalıdır. Sinir sistemi; beyin, omurilik, periferik (çevresel) sinirler ve kasları kapsar. Bu nedenle nöroloji, çok geniş bir hastalıklar grubuyla ilgilenir. Klinik Nörofizyoloji ise nörolojik hastalıklardan özellikle kas, çevresel sinir sistemi ve epilepsi hastalıklarında tanı ve tedaviye yardımcı ve yol gösterici bilim dalıdır.
Nöroloji Başlıca Hangi Hastalıklarla İlgilenir?
Beyinle ilgili hastalıklar:
-
İnme (Felç)
-
Epilepsi (Sara hastalığı)
-
Migren ve diğer baş ağrıları
-
Parkinson hastalığı
-
Alzheimer ve diğer demans türleri
-
Multipl Skleroz (MS)
-
Beyin tümörleri
Omurilik, periferik sinir ve kas hastalıkları:
-
Nöropatiler (Örneğin diyabete bağlı sinir hasarları, karpal tünel sendromu)
-
Kas ve sinir kas kavşağı hastalıkları (Miyopatiler, miyastenia gravis)
-
Bel ve boyun fıtıklarına bağlı sinir basıları
Nörolojide kronik migren, distoniler, blefarospazm, hemifasial spazm, tortikollis gibi nörolojik hastalıklarda güncel tedavi seçenekleri arasında bulunan alternatif tedavi uygulamaları da yapılabilmektedir.
Nöroloji’de Kullanılan Tanı Yöntemleri ve Kullanılan Testler Nelerdir?
Nörolojik hastalıkların tanısı, ayrıntılı nörolojik muayene, görüntüleme yöntemleri (MR, BT) ve elektrofizyolojik testler ile konur.
Bunların içinde özellikle EMG ve EEG, nörolojide sık kullanılan iki temel testtir. Elektrofizyolojik incelemeler olarak bilinen EMG ve EEG testleri, hastalıkların doğru tanısını koymak için kullanılan uluslararası geçerliliği olan, altın standart işlemlerdir.
EMG (Elektromiyografi)
EMG, kasların ve sinirlerin elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Sinirlerin kaslara elektrik sinyallerini düzgün iletip iletmediğini ve kasların bu sinyallere nasıl cevap verdiğini değerlendirmektir. Testin süresi, testin yapılacağı bölgeye göre değişir; genellikle 20–60 dakika sürer.
EMG Nasıl yapılır?
İnce bir iğne elektrot kas içine yerleştirilir (iğneli EMG). Sinir iletim hızını ölçmek için cilt yüzeyine elektrotlar konur (sinir iletim testi) ve ölçüm yapılır.
EMG Ne İşe Yarar?
Sinir sıkışmaları (örneğin karpal tünel sendromu), Kas hastalıkları (miyopatiler), Sinir kökü hasarları (bel-boyun fıtıkları) ve Periferik nöropatiler gibi durumların tanısında kullanılır.
İğne EMG’si (Needle EMG)
-
İnce, steril bir iğne elektrot belirli kaslara batırılır. Hasta kasını gevşetip kasarken kasın elektriksel aktivitesi dinlenir ve kaydedilir. Bu kayıt, kasın sinirden yeterli sinyal alıp almadığını gösterir. Her kas için birkaç saniyelik ölçüm yapılır.
Bu işlem sırasında an alma kadar hafif bir batma hissi olabilir, genellikle kısa sürer. Nadiren hafif kas ağrısı veya morarma olabilir, 1–2 gün içinde geçer.
EMG Sonuçların Değerlendirilmesi
EMG sonuçları, nöroloji uzmanı tarafından incelenir. Sinir ve kasların elektriksel yanıtları değerlendirilir. Tanı şu tür durumlarda netleştirilir:
-
Sinir sıkışması
-
Sinir-kas bağlantı hastalıkları (örneğin Miyastenia Gravis)
-
Kas hastalıkları (örneğin Miyopatiler)
-
Sinir kökü hasarları (örneğin bel-boyun fıtığı)
EMG, radyasyon içermez. Kalp pili olan kişilerde dikkatli uygulanır (önceden doktora bildirilmelidir). Sonrasında özel bir bakım gerekmez; test sonrası normal aktivitelere dönülebilir
EEG (Elektroensefalografi)
EEG, beynin elektriksel aktivitesini ölçen testtir.
EEG Nasıl yapılır?
Kafa derisi üzerine belirli bölgelerine elektrotlar yerleştirilir ve beyin dalgaları bilgisayarda kaydedilir. EEG genellikle sessiz, loş ışıklı bir odada yapılır. Saçların temiz ve kuru olması gerekir (jel, krem veya sprey kullanılmamalıdır). Testten önce kafein (kahve, enerji içeceği vb.) alınmaması istenir. Bazı durumlarda, doktor uykusuzluk sonrası EEG’si isteyebilir; bu durumda hastanın teste uykusuz gelmesi gerekebilir. Hasta genellikle yatarken veya rahat bir sandalyede otururken kayıt yapılır. Test sırasında beyin aktivitelerini değiştirebilecek bazı küçük uyarılar yapılabilir. Derin nefes alıp verme (hiperventilasyon), yanıp sönen ışıklara bakma (fotostimülasyon)…Bu yöntemler, özellikle epileptik aktiviteyi tetiklemek ve görünür hale getirmek için uygulanır. EEG kayıtları, nöroloji uzmanı tarafından analiz edilerek raporlanır.
Raporda beyin dalgalarının tipi, simetrisi ve anormal aktivite (örneğin epileptik deşarjlar) yorumlanır.
EEG Ne işe yarar?
-
Epilepsi (sara) tanısında en önemli testtir.
-
Ayrıca uyku bozuklukları, ensefalopati (beyin fonksiyon bozuklukları) ve bazı bilinç değişikliklerinde de kullanılır.
-
Ağrısız ve zararsızdır, radyasyon içermez.
-
Yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde yapılabilir.
-
Beyin fonksiyonları hakkında gerçek zamanlı bilgi verir.