Özel Yüzüncü Yıl Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Nail Ersöz, Safra Kesesi Taşları ve Ameliyatları hakkında bilgilendiriyor.
SAFRA KESESİ TAŞLARI VE AMELİYATLARI
Safra kesesi, karaciğerden salgılanan safranın depolanıp ihtiyaç anında salınmasını sağlayan bir organdır. Karaciğerin alt kısmında yerleşiktir. 200-250 cc ye kadar hacmi genişleyebilir. Safra kesesinin ince ve zayıf bir kas tabakası mevcuttur. Safra kesesinin görevi safrayı depolamaktır.
Yemek sırasında yenilen yağlı gıdalar, mide asidi, peptonlar, yumurta sarısı gibi maddeler onikiparmak barsağı mukozasından kolesistokinin salınımını artırarak safra kesesinin kasılmasını ve içindeki safranın oniki parmak barsağına boşaltılmasını sağlar. Bu faaliyet sindirim için gerekli olan yeterli safranın barsakta bulunmasını sağlar.
Safra kesesi iltihapları genellikle safra kesesinde taş ortaya çıktığında olmaktadır. Taş olmaksızın da safra kesesi iltihapları görülebilir. Taş olmaksızın safra kesesi iltihapları durumlar diabet(şeker hastalığı) ve kalp akciğer hastalarında daha sıktır. Safra kesesi iltihapları genellikle 40 yaşını geçmiş, şişman ve çok doğum yapmış kadınlarda gözlenir.
Safra kesesi iltihaplarının en çok görülen nedeni safra kesesi ağzının tıkanmasıdır. Bu tıkanma genellikle safra taşı sebebiyle olmaktadır. Safra kesesinin ağzının tıkanmasının yanında mide ülserleri, lenf bezi büyümeleri, tümörler de tıkanma sebeplerinden bazılarıdır.
Safra kesesi iltihabının en önemli belirtisi karnın sağ üstünde şiddetli ve devamlı olan ağrıdır. Ağrı bazı hastalarda sırta iki kürek kemiği arasına vurabilir. Ağrı genellikle yağlı bir gıda alımı sonrası ortaya çıkabileceği gibi uzun açlıktan sonra yenen yemek sonrası da çıkabilir. Safra kesesi iltihabı olan kişilerde aynı zamanda bulantı, kusma ve yüksek ateş görülebilir.
Safra kesesindeki taşın safra yoluna düştüğü durumlarda gözlerde sararma, ciltte sarılık ve kaşıntı görülebilir. Bu bulgular daha çok safra kesesinde küçük taş ve kum durumlarında görülür. Bazı hastalarda bu durumlar pankreas iltihabına da neden olup hastanın hayatını tehlikeye sokan durumlara yol açar.
Safra kesesi iltihabının teşhisi için ilk olarak doktor muayenesi tercih edilir. Doktorun elle yapacağı muayenenin yeterli görülmediği durumlarda, laboratuar analizlerine ve klinik tahlillere başvurulur. Safra kesesi ve safra yollarının değerlendirmesinde radyolojik olarak batın ultrasonografisi temel tanı yöntemidir. Hastalık hakkında değerli bilgiler verir. Safra yollarına düşen taşlarla ilgili MRCP ve ERCP olarak tanımlanan işlemler gerekebilir.
Tedavi:
Safra kesesi iltihaplarında ve taşlarında tedavi safra kesesinin alınmasıdır. Zamanlama hastanın klinik durumuna göre değişir. Şikayet başladığında ilk 72 saat(üç gün) de safra kesesinin alınması tavsiye edilirken gecikmiş hastalarda tıbbi tedavi sonrası bir nekahat dönemi sonrası safra kesesinin alınması tavsiye edilir.
Safra kesesinin sessiz hali ile ameliyat edilerek alınması tercih edilir. Bu ameliyata kolesistektomi adı verildi. Laparoskopik(kapalı) yapılması tercih edilir. Ancak iltihaplar, anatomik farklılıklar ya da daha önce geçirilen cerrahiler hastanın operasyonunda açık yönteme geçilmesini gerektirebilir.
Laparoskopide genellikle üç ya da dört delikten girilen aletler yardımıyla safra kesesi batın dışına alınır. Açık ameliyatta ise sağ üst kadranda kaburgalara paralel bir kesi yapılması gerekebilir.